Παβίας, Ανδρέας

Ζωγράφος που έζησε και εργάστηκε στο Ηράκλειο της Κρήτης στο δεύτερο μισό του 15ου αι. Πολλά έργα δεν είναι γνωστά με την υπογραφή του, αλλά όσα ξέρουμε βοηθούν ώστε να σχηματίσει κανείς μια ιδέα για την τέχνη στην Κρήτη κατά την περίοδο που αποκρυσταλλώνονται τα κύρια χαρακτηριστικά της κρητικής ζωγραφικής στη μεταβυζαντινή θρησκευτική τέχνη. Δεν ξέρουμε ακριβέστερα στοιχεία για τη διάρκεια της καλλιτεχνικής του δραστηριότητας (το 1501 μαρτυρείται ακόμα η παρουσία του στο Ηράκλειο), αλλά τα γνωστά μέχρι τώρα έργα του φανερώνουν αστάθεια αν όχι εκλεκτισμό στις καλλιτεχνικές του προτιμήσεις καθώς και την ικανότητα να ζωγραφίζει και στις δύο τεχνοτροπίες, τόσο στην ελληνική όσο και στην ιταλική. Οι δύο δεσποτικές εικόνες, που είναι στο Βατικανό, έχουν εκτελεστεί σύμφωνα με την εγχώρια, κάπως επαρχιακή, παράδοση, ενώ ο Άγιος Αντώνιος μιας αθηναϊκής συλλογής παρουσιάζει τον τύπο του αγίου, ο οποίος φυσιογνωμικά και τεχνοτροπικά, ακόμα και μέχρι την τελευταία λεπτομέρεια της ρυθμικά συγκροτημένης πτυχολογίας, θα αποτελέσει το πρότυπο για τις μεταγενέστερες παραστάσεις των Κρητικών αγιογράφων. Παράλληλα η Κοίμηση του αγίου Εφραίμ του Σύρου, στα Ιεροσόλυμα, είναι περισσότερο κοντά στην παράδοση της τέχνης των Παλαιολόγων. Στις εικόνες αυτές η ιταλική επίδραση είναι μάλλον ασήμαντη, ενώ στη Σταύρωση της Εθνικής Πινακοθήκης Αθηνών, ο Π. παρουσιάζεται τέλεια κάτοχος της τεχνικής και της τεχνοτροπίας της υστερογοτθικής τέχνης της βόρειας Ιταλίας. Στον πίνακα αυτόν υπογράφει λατινικά. Ο Π. ανήκε στην ομάδα των ζωγράφων –Α. Ρίτζος, Ν. Ζαφούρης κ.ά.– οι οποίοι με την υψηλή τεχνική ποιότητα, με την προσήλωση στην παράδοση και με τη γνώση της δυτικής τέχνης θεμελίωσαν τα κύρια χαρακτηριστικά της κρητικής σχολής (βλ. λ. Κρήτη, κρητική σχολή). Η «Σταύρωση» του Ανδρέα Παβία με έντονες επιρροές από την τέχνη της Ιταλίας.